የፕሮፌሰር መአረግ አማረ የአንደኛ አመት የሙት መታሰቢያ
ሪፖርተር | ረቡዕ ጥቅምት 23 ቀን 2015

ፕሮፌሰር መአረግ አማረ አብርሃ ከአባቱ ሃለቃ አማረ አብርሃና ከእናቱ ወይዘሮ ዘውዲቱ ገብረዋሃድ ከአክሱም ከተማ ወጣ ብሎ በሚገኘው አዲ-ጸሃፊ፣ ሌቶ ተብሎ በሚጠራ ሰፈር መጋቢት 12 1953 ዓ∙ም ለቤተሰቦቹ ሁለተኛ ልጅ ሆኖ ይህን አለም ተቀላቀለ፡፡ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርቱን አብርሃ አጽብሃ እንዲሁም የሁለተኛ ደረጃ ትምህርቱን በአክሱም ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ተከታትሏል፡፡ በመቀጠልም ቀጣይ የህይወት ዘመኑ እጅግ ለላቀ እውቀት፣ ክብርና እውቅናን ያበቃውን በኬሚስትሪ የትምህርት ዘርፍ በ1973 ዓ∙ም ከሃረማያ ዩኒቨርስቲ ዲፕሎማውን አጠናቆ በ1974 ዓ∙ም በቀድሞው የጎንደር ክፍለሃገር በወገራ አውራጃ፣ ዳባት ከተማ በሚገኘው ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት በመምህርነት በመመደብ አገልግሏል፡፡ ከዚያም ከ1977-1981 ዓ∙ም በትክል ድንጋይና በዳንግላ ከተማዎች በሚገኙ ትምህርት ቤቶች በመምህርነት አገልግሏል፡፡ በመቀጠልም በባህር-ዳር ከተማ ጣና ሃይቅ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ለረጅም ግዜ እያስተማረ በመቆየትና ጎን ለጎንም አቅሙን በማሳደግ የመጀመሪያ ዲግሪውን ከአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ አራት-ኪሎ ካምፓስ፣ በመቀጠልም በ1996 ዓ∙ም የሁለተኛ ዲግሪውን በAnalytical Chemistry በተመሳሳይ ዩኒቨርስቲ በመማር ለማጠናቀቅ ችሏል፡፡ በጊዜውም በአማራ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስት መምህራን ማህበር በመቀጠልም በክልሉ ትምህርት ቢሮ በከፍተኛ ኦፊሰርነት ተመድቦ ህዝብና መንግስትን አገልግሏል፡፡
ፕሮፌሰር በ1990ዎቹ ለ7ኛ፣8ኛ፣9ኛ፣10ኛ ክፍል ተማሪዎች መማሪያ መጸሃፍትን በዋና አዘጋጅነትና የ11ኛ እና 12ኛ ክፍል መማሪያ መጸሃፍትን ላይ በአርታኢነት ተሳትፏል፡፡ በመቀጠልም ከ1997 ዓ∙ም ጀምሮ በባህር ዳር ዩኒቨርስቲ፣ ኬሚስትሪ ትምህርት ክፍል ውስጥ ተቀጥሮ በማስተማርና በመመራመር በ2005 ዓ∙ም በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ የሶስተኛ ዲግሪውን በPhysical Chemistry ለመከታተል ችሏል፡፡ እጅግ በላቀ የማስተማር፣ የምርምርና ማህበረሰብ አገልግሎት ሪከርዱም በ2009 ዓ∙ም ወደ ተባባሪ ፕሮፌሰርነት እንዲሁም ከጥር 24፣ 2013 ዓ∙ም ጀምሮ በAnalytical Chemistry ወደ ፕሮፌሰርነት በማደግ በዩኒቨርስቲው የመጀመሪያ በሃገሪቱ ደግሞ ሶስተኛው በዘርፉ ሙሉ ፕሮፌሰር ለመሆን በቅቷል፡፡
በህይወት ቆይታውም የህይወት መክሊቱ በሆነው የኬሚስትሪ የጥናት ዘርፍ 28 የላብራቶሪ ሪፖርቶችና ተዛማጅ የምርምር ውጤቶች በማበርከት፣ በሃገሪቱ በግንባር ቀደምትነቱ የሚጠቀሰውን የባህር ዳር ዩኒቨርስቲ የሳይንስ ቤተ-ሙከራዎችን በማቋቋምና በመምራት እንዲሁም 6 ከፍተኛ የኬሚስትሪ ፕሮጀክቶችን ለማስፈጸም ችሏል፡፡ እንዲሁም ከ2005 ዓ∙ም ጀምሮ 44 የምርምር ጹሁፎችን (6ቱ ከህልፈተ ህይወቱ በኋላ የታተሙ) ለሳይንሳዊው አለም ለንባብ በማብቃት ላለፉት፣ለአሁኑና ለመጭው ትውልድ ዘወትር የሚዘከርና የሚመሰገኑ ስራዎችን አበርክቷል፡፡ ውስብስብ የሆኑና ትልቅ ሃገራዊና ሳይንሳዊ ሚና የነበራቸውና በሂደት ላይ የነበሩ የምርምር ውጤቶችን ለማበርከት ሁሉን በእኩል ለፍሬ እንዲበቁ ያለ እረፍት ይሰራም ነበር፡፡በዩኒቨርስቲ ቆይታውም ህይወቱን በግፍ እስከተነጠቀበት ቀን ድረስ በተለያዩ ዩኒቨርስቲዎች ትምህርታቸውን እየተከታተሉ ለነበሩ ለመጀመሪያ፣ ሁለተኛና ሶስተኛ ድግሪ ተማሪዎች በማስተማርና ምርምር ዘርፎች እጅግ የላቀ ድጋፍና አስተዋጾ እያደረገ ነበር፡፡
በማህበራዊ ህይወቱም በዳባት ከተማ ተወልዳ ካደገችው ከወይዘሮ ንግስት ሃይሉ ጋር በሚያዚያ 13 1977 ዓ∙ም በወግ በመአረግ ትዳር መስርተው የ3 ወንድና የ1 ሴት ልጅ አባት በመሆን ሁለት የልጅ ልጆችን ለማየት በቅቷል፡፡ በህይወታቸውም እጅግ ደስተኛና በፊርሃ እግዚአብሄር ታንፆ የኖረ ህይወታቸውን በኢትዮጲያ ኦርቶዶክስ ቤተክርስትያን በስጋወ፟ደሙ አጽንተው ቀን ተቀን በስስት ከሚያያት ውድ ባለቤቱ ጋር ሲወስዱ ኖረዋል፡፡ በባህርዳር ከተማ በቀበሌ 13 የመኖሪያ ቤት ገንብተው ለ31 አመታት የኖረና፣ ለሞተው የሚያጽናና፣ ለተቸገረ የሚረዳ፣ አጣሁ ብሎ ተስፋ የማይቆርጥ፣ አገኘሁ ብሎ የማይኮራ፣ ለተራበው የሚያበላ፣ ለተጣላ አስታራቂ፣ ከተደሰተው ጋርም የሚደሰት ነበር፡፡
ለ40 አመት በአማራ ክልል እድሜውን ያሳለፈና ላልተማረ ያስተማረበት ልጆቹን ለወግ መአረግ ባበቃበት በቀን በ24/02/2014 ዓ∙ም እኩለ ቀን መሳሪያ በታጠቁ ሰዎች በግፍ በቤታቸው ውድ ህይወቱን በአሰቃቂ ሁኔታ በተተኮሱበት ጥይቶች ሊያጣ ችሏል፡፡ እንሆ የሁሉም አባት፣ መምህርና መካሪ የሆነው ፕሮፌሰር መአረግ አማረ በድንገት ከተለየን አንድ አመት ሞላው፡፡የአንደኛ አመት ጾለተ ፍትሃቱም በውጪ እና በሀገር ውስጥ ባሉ ቤተሰቦቹ ዘንድ ታስቦ ይውላል፡፡

ሞትማ ይሞታል ሁሉም የአዳም ልጅ፣
ያንተ አሟሟትህ አሳዛኝ ነዉ እንጂ፤
ቅቤ ቅቤ አትበሉ ቅቤ የት ተገኝቶ፣
በመአረግየ ቤት ተበልቶ ተጠቶ፤
የንግስትየ ቤት የማርግየ ቤት አሞራ አፈረሰው፣
አይገለግልም ወይ አብሮ የበላ ሰው? (ከአበባ አባይ)

ሆዴን ሆድ ሲብሰው፣ አልችል ሲል አንጀቴ፤
ሲጨነቅ ሲጠበብ፣ ሲርድ አካላቴ፤
ባዶነት ተሰማኝ፣ ጠፍቶብኝ ማዕረጌ፡፡ (ከውድ ባለቤቱ)

ባባዬ ተቀምጧል በጌታችን ቀኝ፤
ንስሀ እንዲገባ ንገሩት ያን ሞኝ፡፡(ከቤተሰቦቹ)

የጌታ ፈቃድ ይሁን ብለን ዝም አልን! ሐዋ 21፥14
በዚህ አስደንጋጭ፣ ፈታኝና ለማሰብ በሚከብድ ወቅት ጥቂትም ብትሆኑ አብራችሁ ለቆማችሁ እንዲሁም በአካል ባታውቁንም ይህንን አሳዛኝ ተግባር ከተፈጸመ በሆላ አብራችሁን ለቆማችሁ ሁሉ በመላ ቤተሰቦቹ ስም እናመሰግናለን፡፡
ከሚወዱትና ሁሌም ከሚናፍቁት ቤተሰቦቹ

Last winter my aunt awakened her daughter,5, from sleep to take her to a Sunday church program. The little angel awakens as usual but refuses to go saying,
Little girl: Mami, before we go, I have a question to ask
Aunt: Go ahead, my dear
Little girl: Okay! You are always telling us that God listens to our prayers and loves us more when we become closer to him. Right, Momi?
Aunt: Yes, my dear
Little girl: Then why did Titiye [another name for calling our mother] find Babaye lying on the ground while she returned from the Church? If he doesn't protect Baba from bad people, why do we have to go to the church?
I don't know how she is going to perceive her world when she learns that clergyman, >80, home visitor for 30+ years refused to bury him "afraid" due to the anti-Tigray campaign.
Let alone you, I have many rhetorical questions that remain unanswered, my little cousin!
(A photo taken in Sep. 27, 2021, Addis Ababa).

ብ ኢዮብ ዮሃንስ
ባባየ ንዓይውን ከም ኣቦይ ኢኻኮ ባባየ ስለዝኮንኻ ደማ ባባየ ኢለ እየ ዝፀውዓካ፣ ካብ ደቕኻ ፈሊይካ ሪካኒ ዘይትፈልጥ ወዲካ ስለዝኮንኩ ከኣ ከም ኣቦይ ኩሉ ነገር ጌርካለይ ኢኻ ፡ባባየ አብ ቀዳማይ ትምህርቲ ጀሚርካ እስካብ ዮኒቨርስቲ ከም አቦይ እናተከታተልካኒ አብ ጎነይ ኔርካ ኣብ ቀዳማይ ቤት ትምህርቲ እናመፃኻ መፅሓፍ እንክውሓብ ኩሉ ናገበርካ ኣብ ዮንቨርስቲውን መፂኻ ናመከርካኒ ኣጆኻ ናበልካኒ ከም ኣቦይ ቅርሺ ናሓብካኒ፡ ባባየ እዚ ዝበልኩኻ ሕጂ ናፅሓፍኩ ዘኪረዮ እምበር ንስካ ዝገበርካለይ ፅሂፈ ኣይወድኦን ፣ብቻ ባባየ ንስኻ ናይ ኩሉ መምህር ኢኻ ፡ባባየ ከማኻስ የለን ፡ናይ መምህራን መምህር፣ ፕሮፌሰር ኢኻ ኮ ባባየ ናይ ኩሉ መጨረሻ በፂኻ ኢኻ ባባየ ናይ ደቕሓ መጨረሻ እንኳዕ ራዕኻ፣ ብሓይማኖትኻ ቆራቢ ፡ናይ ፈጣሪ ህጊ ኣክባሪ ኢኻ ኮ፡ ባባየ ብሓዳርኻለ ፍቅርካ መን ከማኻ ባባየ ፡ናይኩልና መምህር ኢኻ ፡መንገድካ፣ ጉዕዞኻ ፣ስራኻ ፣ኩሉ ምስ ፈጣሪ ኔሩ፡ ባባየ ፈጣሪ ድማ ስለዝፈትወካ ፣ ቅሰን ኢሉ ኣብ ጎኑ ክገብረኻ ደልዮ ፡ባባየ ብምድሪ ስለዘይተሸለምካ ብሰማይ እፅፍ ጌሩ ክሸልመካ ፀዊኡካ ፣ባባየ ፈጣሪ ንዝፈትዎ ሰብ ከም ናቱ ናብዚኣ ምድሪ መፂዑ ኢየሱስ ክርስቶስ ዝሓለፎ ኣይነት ክሓልፍ ይገብሮ እዮ ፡ንስካ ድማ ከሙ ኣይነት ክትሓልፍ ጌሩካ ።''ባባየ ፃድቅ ብሰማይ እምበር በምድሪ ክብሪ የብሉን::'' ከም ዝብሓል ናይ እዚ ዘመን ፃድቕ ሰማዕት ፈጣሪ ገሩካ ፡ባባየ ፈጣሪ ናብዚኣ ምድሪ መፅዮ ኣሕሚሩ፡ ዝመገቦም፣ ዝሓሕማሮም፣ ብዙሕ ነገር ዝገበረሎም፣ ሰባት ብመልሱ ተገሪፉ፡ ተሰቂሉ ፣መከራ ሂቦምዎ፡ እና ባባየ ንዓኻ ውን ኣብ ዘመንካ ኹሉ ኣብ ዝትነብረሉ፡ ናስተማሕርከሉ ፣ኣብ ሕማቕ ኮነ ፅብቕ ዝበፅሓካሉ ሰባት፣ ዝዓመንካዮም ሰባት ብመልሱ ቀቲሎምካ ፣ብክብሪ ከይትቐበር ገሮምኻ ባባየ ።ግን ደሓን ምክኒያቱም ኣብ ላዕሊ ከምዝፅሓፍኩዎ ፈጣሪ ስለዝፈትወካ ኢየሱስ ክርስቶስ ዝሓለፈሉ ኣይነት ክትሓልፍ ጌሩካ፡ ባባየ ተጋጋጊኻ ኣይትፈልጥን! ከምዚ ግበር ከምዚ ዘይትገብር ኔሩ ዝበልናካ ጠፊዑካ ኣይኮነን ባባየ ።ፈጣሪ በዚኣ ምክንያት ጌሩ ክወስደካ ስለዝደለየ እምበር ዝመለሰካ ክወስደካ የዓክለኻ ቅሰን ክብለካ ኣብ ጉኑ ክገብረካ ስለዝደለየ እዮ። እና ባባየ ቅሰን ምስ ፈጣሪ ምስ ፈጣሪ ስለዝኮንካከኣ ይፅናናዕ እየ። ምክንያቱ ካብ ኩሉ ምስ ፈጣሪ ምዃን ስለዝሕይሽ፤ እንኳዕ ፅቡቕ ሰራኻ! እንኳዕ ጉዞካ ኩሉ ምስ ፈጣሪ ኮነ !እንኳዕ ምስ ፈጣሪ ኮይንካ ቅሰን ምስ ፈጣሪ ባባየ!!

Every couple has a love fable, my parents have a unique story and a magical proposal that proves true love stands the test of time.
I miss thousands… Every morning my mom wakes up bright and early to spray a Holi-water followed by their regular and funny morning argument... Do you know why? As she appointed herself to choose his daily dressing and dictate him to look better in different styles, he refused to look so and make change his T-shirts daily… And I think the other brand that deeply connected them was he was always with her whenever she needs him @ home and workplace, like a superhero, and listens to her day stories, and saved two regular kisses.
2020, Bahir Dar

Today marks the 37th wedding anniversary of our parents! We were looking forward to celebrating their 40th wedding anniversary. Unfortunately, the coldblooded plastic patriots took him away from us.
This is Mom's favorite photo was taken in April 1985 in the town of Dabat-North Gonder. ...when they were married, our mother was pretty and had lots of admirers. Fortunately, our father from the rural village of Tigray won her heart and has become the reason we are here.
They become together four months after our father was free from jail (1983-Jan.1985), five of his friends lost their lives in prison (Kiros, Tadesse, Godefay, Birhane, Kidanemariam), survived head-down, shoe nails torture, and cheated from death yard. As I recently learned the full story, memories flashed across my mind of the suffering and pain behind the white scars all over his thigh and foot sole he was hiding from his children. He was a person who distances himself from any arrangements of politics but a victim of cyclic ugly political culture, hatred, hypocrisy of “the flag-wavers”! After all years of unconditional service, socialization, and heart-melting civility, the best reward they could provide was taking his innocent life only because of his ethnic membership.
We always are grateful for their unconditional love and for showing us how to love and be patient with our loved ones. Thanks also for being a great example of Godly love and guidance. We will never stop loving you! Happy 37th wedding anniversary!

From the old good days, when my father visits his parents in Leto, the rural village of Axum.
In our irregular visit, after a long bus journey to the city of Axum, we continued our trip to the small village on foot as there wasn’t a road, only a wide mud path. Our grandparents welcomed us warmly into their traditional G+1 Hidmo house, and they hugged us so often that we thought our bones would break, followed by tasty dishes.
In all his life, my father was enjoying and can’t stop telling us about his fondest childhood memories as a goatherder, farmer, and student. He had also a very special affection for his father and the moral values, norms, and traditions in his walks of life. There was nothing quite pleasurable for me other than walking and traveling with Babaye!
For sure all are together and watching me from heaven!